ยาลดไขมันทำให้คุมน้ำตาลไม่ได้

คุณยังทานยาลดไขมันอยู่หรือเปล่า?? หากไม่แน่ใจว่ามีไหม ถ้ามียาไขมันทานก่อนนอนก็ให้สงสัยไว้ก่อนว่ามีนะครับ ยาที่ชื่อลงท้ายด้วยคำว่า -Statin เช่น Simvastatin(Bestatin,Zocor,Zimmex), Atorvastatin(Xarator), Rosuvastatin ควรอ่านบทความนี้ให้จบนะครับ

สำหรับคนทั่วไป

Highlight

• Statin มีผลทำให้น้ำตาลในเลือดสูงขึ้นทั้งในคนที่เป็นและไม่เป็นเบาหวาน
• คนที่เป็นเบาหวาน จะคุมน้ำตาลได้ยากขึ้นแม้ว่าจะทาน Low Carb กับ IF
• CGM แสดงให้เห็นถึงค่าเฉลี่ยที่สูงขึ้นของค่าน้ำตาล
• Statin ทำให้น้ำตาลสูงขึ้นผ่าน 4 กลไก คือ 1. ลดการเปลี่ยนน้ำตาลไปเป็นไขมัน 2. ทำให้มวลกล้ามเนื้อลดลง 3. ตับอ่อนเสื่อมสภาพด้วย 4. ทำให้ตับเพิ่มการสร้างน้ำตาลมากขึ้น

สำหรับกูรูสุขภาพ

การศึกษา Meta-analysis ล่าสุดแสดงให้เห็นชัดเจนแล้วว่า Statin ทำให้น้ำตาลสูงขึ้น

สรุปผลการวิเคราะห์จากข้อมูล 23 การศึกษาทางคลินิกแบบสุ่ม(Randomize Control Trial)เกี่ยวกับการใช้ Statinในผู้ป่วย 154,664 ราย มีดังนี้:

1. ในผู้ป่วยที่ไม่เป็นโรคเบาหวานมาก่อน การใช้ Statin มีความเสี่ยงเพิ่มขึ้นในการเกิดโรคเบาหวานใหม่ในลักษณะที่ขึ้นกับขนาดยา (dose-dependent)
2. ในผู้ป่วยที่เป็นโรคเบาหวานมาก่อน Statin มีแนวโน้มที่จะเพิ่มระดับน้ำตาลในเลือด
3. จากการวิเคราะห์ 19 การศึกษา รวม 123,940 ราย (21% เป็นโรคเบาหวาน) พบว่า:
   • การใช้ Statin ขนาดต่ำหรือปานกลางเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดโรคเบาหวานใหม่ร้อยละ 10
   • การใช้ Statin ขนาดสูงเพิ่มความเสี่ยงถึงร้อยละ 36
4. ในกลุ่มที่ไม่มีโรคเบาหวานมาก่อน การใช้ Statin ขนาดต่ำ/ปานกลางและขนาดสูงเพิ่มระดับน้ำตาลเฉลี่ยในเลือดเล็กน้อย และเพิ่มค่า HbA1c เล็กน้อยเช่นกัน
5. ในกลุ่มที่เป็นโรคเบาหวานมาก่อน การใช้ Statin ขนาดต่ำ/ปานกลางและขนาดสูงเพิ่มความเสี่ยงในการมีระดับน้ำตาลในเลือดที่แย่ลง
6. ประโยชน์ที่ได้รับจาก Statin ทำในกลุ่มประชากรที่อยู่บนพื้นฐานของ Standard American Diet

กลไกที่ทำให้น้ำตาลสูงจากยาลดไขมัน Statin

ยาลดไขมัน Statin ยับยั้งการสร้างกรดไขมัน

ยาลดไขมัน Statin ยับยั้งเอนไซม์ HMG-CoA Reductase ส่งผลให้น้ำตาลกลูโคสในกระแสเลือดเปลี่ยนสภาพไปเป็น Acetyl CoA และ Malonyl CoA น้อยลง

ยาลดไขมันทำให้กล้ามเนื้อน้อยลง

กล้ามเนื้อเปรียบเสมือนฟองน้ำที่คอยดูดซับน้ำตาลออกจากเลือด การที่เกิดผลข้างเคียงโดยเฉพาะกล้ามเนื้อฝ่อก็จะทำให้กล้ามเนื้อนี้เก็บน้ำตาลได้น้อย

ยาลดไขมันลดการทำให้เซลล์ตับอ่อนมีปัญหา

ยาลดไขมันทำให้การหลั่งของอินซูลินจาก Beta-cell ของตับอ่อนลดลง

ยาลดไขมันเพิ่มการปล่อยน้ำตาลจากตับ

Statin มีผลในการเพิ่มการแสดงออกของยีนส์สำหรับการสร้างน้ำตาลภายในตับมากขึ้น ในผู้ป่วยที่ติด CGM จะพบว่าค่าเฉลี่ยของระดับน้ำตาลนั้นจะลงค่อนข้างยาก

สรุป

หนึ่งในผลข้างเคียงที่ชัดเจนและทำให้หลายคนปวดหัวของยาลดไขมันคือทำให้น้ำตาลสูงขึ้น การใช้ยาลดไขมัน ส่วนตัวยังไม่เห็นประโยชน์ที่ชัดเจนในกลุ่มที่ทำ IF หรือทาน Natural Based Ketogenic Diet

Reference

MDPI and ACS Style

• Galicia-Garcia, U.; Jebari, S.; Larrea-Sebal, A.; Uribe, K.B.; Siddiqi, H.; Ostolaza, H.; Benito-Vicente, A.; Martín, C. Statin Treatment-Induced Development of Type 2 Diabetes: From Clinical Evidence to Mechanistic Insights. Int. J. Mol. Sci. 2020, 21, 4725. https://doi.org/10.3390/ijms21134725
• Cholesterol Treatment Trialists’ (CTT) Collaboration. (2024). Effects of statin therapy on diagnoses of new-onset diabetes and worsening glycaemia in large-scale randomised blinded statin trials: An individual participant data meta-analysis. Lancet Diabetes & Endocrinology. https://doi.org/10.1016/S2213-8587(24)00040-8