C-peptide level บอกอะไรเราได้บ้าง
ถ้าพูดถึงการทำงานของไตเหลือเท่าไหร่ ระยะไหนแล้วเราก็จะพูดถึง serum creatinine
ตับก็อาจเป็น Fibro scan, Liver enzyme หรือ bilirubin level
แต่ ตับอ่อน สิ่งที่จะใช้บอกฟังก์ชันการทำงานก็คงจะต้องเป็น C-peptide นี่แหละครับ
…ทบทวนชีววิทยาแบบสั้นๆ
ปกติเวลาตับอ่อนจะสร้างอินซูลิน จะใช้สารตั้งต้นที่เรียกว่า Proinsulin แล้วมีการตัดโครงสร้างออกเป็น 2 ชิ้นในสัดส่วน 1:1 นั่นก็คือ insulin และ C-peptide
เพราะฉะนั้นการตรวจ C-peptide จะสามารถใช้บอกถึงความสามารถในการสร้างอินซูลินของตับอ่อนในร่างกาย ซึ่งอาจพอบอกได้ว่าคุณเป็นเบาหวานแบบอื่นที่นอกเหนือจาก Type II หรือเปล่า(1,MODY, LADA, pancreatic DM)
ถ้าคุณเป็นเบาหวานประเภทที่ตับอ่อนพังยับเยินหรือผิดปกติมากๆ C-peptide จะต่ำเตี้ยเรี่ยดิน
ส่วนในคนที่เป็นเบาหวานประเภทที่สอง C-peptide จะสูงขึ้นในช่วงแรกและจะลดระดับลงมาในช่วงหลังตามความเสียหายที่เกิดขึ้นแล้วแต่ระยะเวลากับการทำตัวของคุณ
และเมื่อไหร่ที่ Fasting C-peptide ลดน้อยกว่า < 0.08(nmol/L) นั้นก็หมายความว่าคุณอาจต้องมีการใช้อินซูลินไปอีกยาว แม้ว่าคุณจะคุมคาร์บจนแทบเหลือ 0 ก็ตาม เพราะตับอ่อนแทบไม่เหลือฟังก์ชันการสร้าง insulin เลย เหมือนไตวายระยะสุดท้ายที่ต้องฟอกไตทดแทน
แต่ทำไมเราไม่เคยได้ตรวจเวลาไป รพ.
เหตุผลคือ มันแพง เราเป็นประเทศกำลังพัฒนา จะเก็บไว้ใช้เวลากรณีที่สงสัยจริงๆเท่านั้น เช่น คุมอาหารดีฝุดๆแล้วแต่น้ำตาลยังสูง หรือใช้ยาเยอะมากแต่น้ำตาลก็ยังสูง
แต่เหนือสิ่งอื่นใด Lab ไม่ใช่ทุกอย่าง สำคัญที่สุดคือประวัติและอาการทางคลินิก จุดประสงค์ของผมไม่ใช่ให้ทุกคนกระโดดไปตรวจ C-peptide แต่ถ้าจะกระโดดไปตรวจขอให้อ่านเปเปอร์ข้างล่างนี้ให้จบก่อนนะครับ 
#การแปลงหน่วยของ C-peptide: 1 nmol/L = 1000 Pmol/L = 3 ng/ml
อย่ามองว่าเป็นเรื่องไกลตัว เพราะมันคือสิ่งที่เกิดขึ้นในตัวคุณล้วนๆครับ
ด้วยรักจากหมอทิม
Ref.
1. Jones, A. G., & Hattersley, A. T. (2013). The clinical utility of C-peptide measurement in the care of patients with diabetes. Diabetic medicine : a journal of the British Diabetic Association, 30(7), 803–817. https://doi.org/10.1111/dme.12159
