เกริ่นนำ
อย่างที่ทราบกันดีว่าโภชนาการ LCHF หรือ Keto เป็นโภชนาการที่ทำให้ร่างกายเปลี่ยนระบบเผาผลาญเป็นการใช้ไขมันเป็นหลัก และมีคาร์โบไฮเดรทที่ค่อนข้างต่ำ
ซึ่งกระบวนการย่อย ดูดซึม ลำเลียงและเผาผลาญไขมันนั้นมีความแตกต่างจากคาร์โบไฮเดรต โดยถ้ามีภาวะใดก็แล้วแต่ที่ทำให้กระบวนการดังกล่าวมีปัญหา ควรที่จะปรึกษาผู้เชี่ยวชาญก่อนเสมอ
อวัยวะที่เกี่ยวข้องที่สำคัญได้แก่
ลำไส้
ลำไส้ทำหน้าที่ปล่อยน้ำย่อยที่สร้างมาจากตับ และตับอ่อนเพื่อสลายไขมันให้พร้อมสำหรับการดูดซึม ดังนั้นภาวะที่ต้องระวังได้แก่
– เคยตัดต่อลำไส้ ผ่าตัดบีบกระเพาะ
– เคยฉายแสงหลอดอาหาร และลำไส
– มีปัญหาเกี่ยวกับการอักเสบนอกเหนือจากการติดเชื้อของลำไส้ เช่น Irritable bowel syndrome, Crohn’s disease, Ulcerative colitis
– ภาวะที่เยื่อบุผนังลำไส้ดูดซึมผิดปกติ
– โรคทางระบบประสาทบางชนิดที่ทำให้การบีบตัวของลำไส้ผิดปกติ
ปัญหาเหล่านี้ส่งผลต่อการย่อยและดูดซึมไขมัน ร่วมถึงสารอาหารอื่นๆโดยตรง อาจทำให้มีอาการไม่พึงประสงค์ตามมาจากการทาน keto, LCHF ได้
ถุงน้ำดี
ถุงน้ำดีทำหน้าที่เก็บและเพิ่มความเข้มข้นของน้ำดี ภาวะที่มีผลได้แก่
– เคยตัดถุงน้ำดี มีผลให้การสลายไขมันทำได้ช้ากว่าคนปกติ
– มีนิ่วในถุงน้ำดีมาก่อน เมื่อลำไส้ถูกกระตุ้นด้วยอาหารประเภทไขมัน ถุงน้ำดีจะหดตัวมาก อาจทำให้ท่านมีอาการปวดขึ้นมาได้
ตับอ่อน
ตับอ่อนมีหน้าที่สร้างน้ำย่อย lipase ไว้ย่อยไขมัน ใครที่มีปัญหาตับอ่อนอักเสบเรื้อรังหรือเคยมีตับอ่อนอักเสบ ก็ควรสังเกตตัวเองให้ดี
เพราะอาหารประเภทไขมันจะกระตุ้นการหลั่งและทำให้มีอาการปวดได้เช่นกัน
ตับ
อวัยวะสำคัญอีกตัวนึงเลยคือ ตับ เพราะตับ มีบทบาทสำคัญในการเปลี่ยนกรดไขมันให้กลายเป็นคีโตน และเมื่อระดับน้ำตาลในเลือดต่ำลงมากๆ ตับจะสร้างน้ำตาลออกมาเพื่อป้องกันไม่ให้ร่างกายน็อคน้ำตาลได้
ดังนั้น ผู้ที่ตับมีปัญหา เช่น
– เป็นมะเร็งตับ
– มีเอนไซม์ตับสูงผิดปกติ
– มีการแพร่กระจายของเนื้องอกมาอยู่ที่ตับ
– มีอาการพิษสุราเรื้อรัง
ควรเพิ่มความระมัดระวังทั้งในเรื่องน้ำตาลต่ำ และการทานไขมันโดยเฉพาะการใช้ MCT oil
ไทรอยด์
ไทรอยด์มีหน้าที่ควบคุมการเผาผลาญพลังงานทั้งหมดในร่างกาย
การที่มีภาวะไทรอยด์ต่ำ หรือสูงล้วนมีผลต่อการเผาผลาญไขมัน การ Fat adapted ทั้งสิ้น
ไต
ภาวะ ketosis จะทำให้ร่างกายมีการขับน้ำและ calcium รวมถึงแร่ธาตุอื่นๆ ออกมากับปัสสาวะมากขึ้น
ผู้ที่เคยมีคนในครอบครัวหรือเคยมีประวัติเป็นนิ่วไต ก็สามารถแก้ปัญหาได้ด้วยการทานน้ำเยอะๆ เลือกทานอาหารที่มี citrate สูงๆเช่น มะนาว lemon ให้มากขึ้น
ภาวะอื่นๆ
– ทานยาเบาหวาน -> เสี่ยงน้ำตาลในเลือดต่ำ
– ทานยาความดัน -> เสี่ยงความดันตก
– แพ้อาหาร
– ใส่สายยางให้อาหาร
– เป็นมะเร็งชนิดต่างๆ
– มีผลเลือดทางชีวเคมีผิดปกติ เช่น อัลบูมินในเลือดต่ำ
ภาวะดังกล่าวข้างต้น ไม่ใช่ข้อห้าม 100% แต่มันอาจส่งผลให้ท่านเจอ”ภาวะแทรกซ้อน” หรือ”ถึงเป้าหมาย”ได้ช้ากว่าคนอื่น ทำให้จุกจิกในการทานอาหาร LCHF, keto ได้
ซึ่งท่านไหนที่กำลังเจอปัญหาข้างต้นอยู่ ท่านอาจต้องตระหนักให้มากขึ้น หาคนที่เค้ามีประสบการณ์มาช่วยชี้แนะให้ ท่านก็จะเข้าใจและได้รับประโยชน์จากการทานอาหาร LCHF, keto ได้อย่างเต็มที่
