Intermittent Fasting กับประจำเดือนที่หายไป
(ชื่อภาพยนตร์:Intermittent Fasting and the missing blood กำกับโดย ไฮโพทาลามัส)
หลายคนที่เข้าสู่วงการลดน้ำหนัก ไม่ว่าจะด้วยวิธีการใดก็แล้วแต่ จะมีคนส่วนนึงที่เจอกับประจำเดือนที่ผิดปกติ ไม่ว่าจะเลื่อนไปหรือไม่มาเลย และผมก็เจอคำถามนี้เป็นระยะๆ
วันนี้ผมจะมาตอบข้อสงสาร เอ้ย ข้อส่งเสีย เอ้ย ข้อสงสัย เอ้ย ถูกแล้ว ให้ท่านที่ผู้หญิงสุดสวยที่กำลังจะ IF หรือ IF ไปแล้วมีปัญหาได้คลายข้อสงสัยตรงนี้
ก่อนอื่นผมอยากให้เข้าใจสรีรวิทยาเรื่องประจำเดือนก่อนว่ามันมีได้ยังไง
เริ่มจากอวัยวะที่สำคัญและเกี่ยวของเรียงตามการทำงานตามลำดับเลยนะครับได้แก่ ไฮโพทาลามัส ต่อมใต้สมองส่วนหน้า และรังไข่
1. ไฮโพทาลามัส คือ ประธานบริษัท หากเห็นชอบว่าพร้อมที่จะสืบทอดยาธาตุ ก็จะสร้าง ร่างคำสั่งให้เกิดโครงการถมที่มดลูก กระตุ้นไข่ตก ด้วยฮอร์โมน GnRH(Gonadotrophin Releasing Hormone) ขึ้นมา ซึ่งร่างคำสั่งนี้ออกฤทธิ์เลยไม่ได้ ต้องผ่านการเห็นชอบจากคณะกรรมการต่อมใต้สมองส่วนหน้า
2. ต่อมใต้สมองส่วนหน้า คือ คณะกรรมการบริษัท ที่เมื่อได้รับร่างคำสั่ง GnRH มาแล้วจะลงนามสร้างหน้งสือฉบับจริง ที่สามารถออกฤทธิ์ยังหน้างานได้ นั่นก็คือ FSH/LH
FSH(Follicle stimulating hormone-> ทำหน้าที่กระตุ้นไข่ในรังไข่ให้โต)
LH(Luteinizing hormone-> ทำหน้าที่กระตุ้นให้ไข่ตก)
3. รังไข่ อันนี้คือหน้างานแหละ หากรังไข่ได้รับคำสั่ง FSH/LH นอกจากจะทำให้ไข่เจริญและตกแล้ว ก็จะสร้างฮอร์โมนเพศหญิงนั่นก็คือ Estrogen และ Progesterone (จาก Corpus luteum) เพื่อเตรียมดิน เอ้ยเตรียมผนังมดลูกให้หนาฟูขึ้นมารองรับไข่ที่ตก
หากน้องไข่ที่ตก ตอนนั้นยังหาสามีไม่ได้ ก็กินแห้ว ผนังมดลูกไม่เกิดการปฏิสนธิ Corpus luteum ก็จะฝ่อไปแบบเซ็งๆทำให้ผนังมดลูกหลุดลอกออกมาเป็นประจำเดือนที่เห็นๆกัน
ที่นี้กลไกการขาดประจำเดือนอันเนื่องมาจากการทำ IF ส่วนใหญ่เกิดจากภาวะที่เรียกว่า Functional hypothalamic amenorrhea (FHA) หรือแปลตรงตัวก็คือภาวะประจำเดือนขาดอันเนื่องมาจากประธานบริษัทไฮโพทาลามัส
เวลาเราเกิดความเครียดไม่ว่าจะเป็นความเครียดทางกาย เช่น ป่วยหนัก ป่วยเรื้อรัง ออกกำลังกายหนักมากไป ขาดสารอาหาร อีกอย่างคือความเครียดทางจิตใจ เช่น เครียดเรื้อรัง ท่านประธานไฮโพทาลัสก็จะออกร่างคำสั่งโครงการสู้เครียด เราจะชนะไปด้วย ผ่านฮอร์โมนที่ชื่อว่า CRH(Corticotropin-Releasing Hormone)ออกมา เพื่อจะบอกต่อมหมวกไตให้สร้างฮอร์โมนที่ชื่อว่า Cortisol ขึ้นมา(บางคนเรียก ฮอร์โมนเครียด แต่ผมไม่ชอบเรียกแบบนั้น เพราะเราต้องมีแต่ต้องไม่มากไป)
ซึ่ง CRH ที่สูงมากขึ้นนั้นจะยับยั้ง GnRH อาจด้วยเหตุผลของการ Preserve พลังงานให้กับอวัยวะส่วนอื่นๆ หรือป้องกันการท้องในสภาวะธรรมชาติที่โหดร้าย และเมื่อ GnRH ลดลง FSH/LH ก็ลดลงตามมา ทำให้รังไข่และมดลูกนั้นไม่ได้รับการกระตุ้น ประจำเดือนจึงเลื่อนหรือขาดไปเลยก็มี
Intermittent Fasting ส่งผลอย่างไร
1. การทำ Intermittent Fasting ในสภาวะที่ร่างกายยังไม่สามารถใช้พลังงานจากไขมันได้เก่ง เสี่ยงต่อการขาด ATP ยิ่งทานอาหารห่วยๆ อาจทำให้เสี่ยงต่อการขาดโปรตีน แร่ธาตุ วิตามินที่สำคัญต่างๆ ซึ่งก็ทำให้ร่างกายเครียด เหตุผลเดียวกับการที่ทำให้รากผมสู่ Telophase แล้วร่วงระนาวตามมาอีกทีนั่นแหละ
2. เซลล์ไขมันที่หดตัวลง ทำให้การสร้าง Leptin ลดลง (เพราะ Leptin สร้างจากไขมัน)และ Leptin ที่ลดลงก็ส่งผลให้ GnRH ลดลงตามด้วยเช่นกัน
การป้องกัน
1. ห้าม IF ในคนที่กำลัง Undernutrition หรือเสี่ยงต่อภาวะขาดสารอาหาร
2. ในคนที่ระบบเผาผลาญไม่ยืดหยุ่นการ IF ต้องค่อยๆ Step เวลา ห้ามกระโดด IF ยาวทีเดียว
3. ควรรอให้การใช้ไขมันในร่างกายของเรานั้นดีขึ้น(สังเกตจากคะแนนความหิว) แล้วออกกำลังกายในความหนักที่เพิ่มขึ้น หรือเพิ่มชั่วโมง IF
4. เนื้อสัตว์หรือเครื่องในมีความเข้มข้นของสารอาหารสูงและครบถ้วน ช่วยป้องกันการขาดสารอาหารได้เป็นอย่างดี
การแก้ไข
1. เรายังไม่พบความสัมพันธ์ภาวะ FHA กับผลข้างเคียงรุนแรงอื่นๆ ส่วนมากคนที่ประจำเดือนผิดปกติจากการปรับโภชนาการมักจะกลับสู่สภาวะปกติได้เอง หลังจากร่างกายได้สิ่งที่ต้องการครบแล้ว
2. เน้นคุณภาพอาหารมากขึ้น โปรตีน กรดไขมันจากธรรมชาติ ตัดอาหารแปรรูป ช่วยได้
3. ลดชั่วโมง IF ลง
4. หากผ่านข้อ 1,2,3. แล้วยังไม่ได้ผล อาจเพิ่มคาร์บธรรมชาติลงไปหรือทำ Carb Cycling เพื่อชะลอการหดตัวของเซลล์ไขมัน
*ยาคุมกำเนิด ไม่มีประโยชน์อันใด เพราะยังไงไข่ก็ไม่ตก หยุดความเชื่อใช้ยาคุมเพื่อขับเลือดออกแล้วจะดีทิ้งไปซะ
…ข้อสำคัญคือ อย่าลืมมองหาความผิดปกติอื่นร่วมด้วยเสมอ เช่น นอนไม่ดีหรือนอนไม่พอ มีความเครียดความกังวลเรื้อรัง ซึ่งก็ต้องแก้ไข นอกจากนี้คุณต้องมั่นใจว่าไม่ได้ตั้งครรภ์ด้วยซึ่งเจอบ่อย
สรุป…
-Intermittent Fasting เป็นหนึ่งในกลยุทธ์ที่ช่วยให้เราแก้ปัญหาสุขภาพได้มากมาย แต่หากทำโดยที่ไม่มีความรู้ก็อาจส่งผลให้เราปวดหัวตามมาได้นะครับ หากท่านไหนสนใจลดน้ำหนักด้วยตัวเองแบบปลอดภัย ให้พิมพ์คำว่า “กินเพื่ออยู่” ที่ใต้คอมเม้นท์นี้แล้วผมจะทักไปครับ
